Mi Juan. O reloxo.

 O reloxo.

Nubes grises que tornan escuras. Nunca a vida da miña avoa foi como un despexado día solleiro.

O traballo diario nunha casa, a atención aos animais, o coidado dos irmáns menores. Todo o peso da responsabilidade, as decisións e as atencións, en todo isto, que espazo podía ocupar o afecto e o agarimo a un neno? Como podía un cativo lograr o sorriso dun pozo de tristeza?

Os dous contaban como aprendeu o meu pai os números. Ao parecer, mentres a miña avoa muxía as vacas, o meu pai repetía os números, as regras aritméticas. Compartían os labores. Era o seu vínculo.

O seu agarimo repartíase entre o traballo diario, como un labor máis.

Pero ao Juan neno esperábanlle muros aínda máis pedrogosos e altos. O meu pai afirmaba que sentía moitas miradas por encima do seu ombreiro. Os seus tíos eran homes rudos, formados na norma social. Juan era un fillo de solteira, nunha pequena parroquía, onde os temas de conversación non abundan e a honra familiar un valor moral e social.

Por iso os irmáns da súa nai considerábanse responsables directos e educaban ao neno. Á súa maneira. Todos os días.

-Labazada que se perdía atopábaá eu, afirmaba meu paí.

- Por qué?

- Non facía preguntas e así non me losqueaban máis.

Varias prohibicións marcaban a vida cotiá de Juan. NON podía tocar a bicicleta, a radio, o reloxo dos seus tíos, baixo pena de castigos tremendamente dolorosos.

E probounos. Sen desobedecer norma algunha.

Contaba a miña avoa esta historia con rabia no seu corazón, compañeira da súa vida durante sombríos anos. O declarante, fiscal, xuíz instrutor e verdugo da sentenza dolorosa foi o que posteriormente se convertería no meu Padriño de bautismo: Manuel Bonome Pena. Home alto, rudo, malhablado, caprichoso e violento.

A malleira causada foi por, segundo Manuel, estragar o seu reloxo de peto.

De pouco serviron as frases de defensa que Juan gritaba entre lapotes e saloucos, os golpes seguían caendo ata que Manuel cansouse porque lle doía a man.

Quizais o máis doloroso non fose o castigo físico; aos poucos días descubriuse que o reloxo foi estragado por outro primo de Juan, Antonio, primoxénito de José Antonio, o irmán maior da familia,  o que arrastrou o reloxo polo chan e xogou con el ata que se aburriu.

Non houbo ningunha frase de desculpa, ou de queixume, perdón por parte de Manuel. Nunca. Anos despoís escoitei verbas ferintes saíndo da boca de este home contra todos os membros da miña familia, avóa, pai, miña irmán, miña nai. Odio continuo na sua bocaza.

Hai cousas que desbasten máis que un golpe.