Mi Juan. O saúdo.

 

O saúdo

Viaxo agora ata unha terra dura, erma, nobre e seria. Castela. Cando chego a Tordesillas, Simancas, a historia que lía, escoitaba e imaxinaba de neno na aula convértese en realidade, castelos no horizonte, nobres feudais engalanados, alfanxes, “el guerrero del antifaz”, terras de arenisca, legumes, secaño e honradez.

Lonxe quedan as miñas idades temperás. Por aquí pasaches ti moito antes, Papa. Non é o meu gallo camiñar sobre os teus pasos, pero sinto unha alegría que me enche de paz.

Aprender é atraer e suxeitar, agarrar todo aquilo que os nosos ollos e oídos han detectado, sentir na pel unha calor próxima ou un frío doloroso.

Agora, as imaxes que a miña mente libera ao pasar pola estrada de Valladolid son as pegadas do teu paso polo servizo militar obrigatorio en tempos da ditadura militar, vestido con roupa e vestimentas que non volverás defender, empuñas armas que repudias e as túas mans non as aceptan nin en disfraces de entroido.

Non te enches de orgullo ao narrar as túas experiencias na capital de Castilla La Nueva, servindo nun corpo de topógrafos que che permitiu coñecer parte da España máis gris que se lembra, pero o teu rostro ilumínase ao lembrar anécdotas daquilo que aprenderas. Agarrado firmamente no recordo da túa memoria.

Non falaba moito Carmen da súa vida mentres ti non estabas. A tristeza é unha emoción que a machuco e por iso non lle gustaba contar historias que a entristecían. A súa vida sen ti foi angustiosa e ademais te atopabas no exército que lle arrebato o seu amor, o seu futuro, parte da súa vida. Só comentaba o moito que custaba enviarche, cada mes a maleta con alimentos básicos de Galicia, que devorabas en pouco tempo.

Piso tranquilamente o camiño seco, polvoriento, sombras frescas das árbores balizan o paseo ata o afastado goce da ociosidade.

Seguro que os teus ollos, afeitos a miles de tons de verde, ao gris do ceo, parécelle preciosa a erma planicie. E cando te penetras na capital de provincia, chaira, seria, directa e nobre, aprecias a súa beleza recta, rexia, as tranquilas e abertas casas, nada que ver coas cerradas e fortes paredes de pedra da túa aldea natal; chámanche a atención os escudos nas casas, os seus monumentos de arenisca, atráenche e desexas pintalos, gardalos en follas brancas limpas de creatividade.

Non desexabas máis que aprender.

Acordo con facilidade unha historia que en moitas ocasións contabas. Asegurabas que o corpo ao que pertencías, topógrafos eran uns privilexiados dentro da militarizada Valladolid, por iso os teus compañeiros pertencían a un nivel social moi superior ao dun labrego, o nepotismo era parte da esencia propia das élites, ti fillo único, cun padrino eclesiástico fuchos recomendado sen saber moi ben onde rematarías, e ademais dentro do cuartel erades vistos cos ollos da característica envexa española, provocadora das actitudes máis antagónicas en persoas que comparten a dura vida cuartelaria de mediados século XX.

O cinema era un mundo onde refuxiar os desexos, por iso acudías con certa frecuencia, tamén os paseos, máis económicos, e as clases de debuxo. Un día alegre, cheo de goce e contemplación o tempo foi un mal aliado e correu máis rápido que as túas pernas. Chegabas tarde ao cuartel. Tiñas permiso, pois acudías a mellorar o teu nivel de debuxo, pero con coidado de non ofender, nin chulear, actos mal apreciados, xeradores de odios eternos.

Ao chegar á porta fas o saúdo militar ao oficial da garda, el pregunta con mal ton, non baixas a man que sinala a gorra e respetuosamente respondes, coa outra man entregas o pase e permaneces firme. Mantés o saúdo mentres o cabreado oficial non dea a orde de que deixes de facelo.

Parece que o comandante está a ler El Quijote, tarda unha eternidade en entregarche o manoseado pase e dar a orde de que retires o saúdo. Hoxe libráchesche. Mellor non usar o pase e chegar á hora. Pero é que a cidade, o debuxo, son os teus aliados na túa paz de espírito.

Hai moitas máis historias do exército, pero os seus protagonistas son a fame, a miseria, os chinches, a necesidade, e non gústache traelas á túa presenza. Eran días grises.